Alles over de barrière van je huid

Wat is de huidbarrière en waarom is het belangrijk?

De huidbarrière is de eerste verdedigingslinie van je lichaam tegen de buitenwereld. Het is de buitenste laag van de huid die er voor zorgt dat alle lagen van de huid bij elkaar gehouden worden. Deze laag wordt ook wel Stratum Corneum of hoornlaag genoemd. Deze laag bestaat uit dode huidcellen en vetten. Het is dus een heel belangrijke laag! Bij een gezonde huidbarrière voelt je huid glad en zacht aan, maar als de barrière verstoord raakt, kun je te maken krijgen met droge plekken, roodheid, irritaties en zelfs huidproblemen zoals eczeem of puistjes.

• Stratum Basale: Dit is de onderste laag van de opperhuid en ligt direct tegen de lederhuid aan. In deze laag worden continue nieuwe huidcellen aangemaakt. Deze jonge cellen delen zich en schuiven langzaam omhoog naar de bovenliggende lagen. Zo wordt de huid steeds van binnenuit vernieuwd. Dit proces is de natuurlijke celdeling van de huid.

• Stratum Spinosum: in deze laag zitten cellen die met elkaar verbonden zijn door middel van kleine bruggetjes. Dit zorgt er voor dat de huid een beetje kan meebewegen en bestand is tegen druk en wrijving.

• Stratum Granulosum: De cellen in deze laag vullen zich met een eiwit: keratine, dat door de keratinocyten wordt aangemaakt. Keratine maakt de huid stevig en waterafstotend.

• Stratum Lucidum: Deze laag komt alleen voor op de dikke huid, zoals handpalmen en voetzolen. Het is een dun, doorzichtig laagje dat extra bescherming geeft.

• Stratum Corneum: dit is de buitenste laag van de huid. Deze huid bestaat uit dode huidcellen die verhoornd zijn (hard en plat). Ze vormen een beschermende barrière tegen uitdroging, vuil en bacteriën.
  
  

Functie van de huidbarrière

De huidbarrière, met name de hoornlaag, heeft een aantal essentiële rol in het beschermen en gezond houden van onze huid. Dit zijn de functies van de huidbarrière:

• Bescherming tegen invloeden van buitenaf: De hoornlaag is de eerste verdedigingslinie tegen externe invloeden. De hoornlaag houdt ongewenste stoffen en micro-organismen buiten. UV-straling en temperatuurschommelingen worden deels tegengehouden door deze laag.

• Voorkomt vochtverlies: Voorkomt trans-epidermaal waterverlies (TEWL), zodat de huid gehydrateerd blijft en niet uitdroogt.

• pH-regulatie en microbiële balans: De huidbarriere heeft een licht zure pH (ronde de 4.5-5.5), wat helpt om de natuurlijke huidflora (microbioom) in balans te houden, de groei van schadelijke micro-organismen te remmen en immuuncellen in de huid te ondersteunen. Deze immuuncellen reageren vroegtijdig op indringers.

• Bescherming van de diepere huidlagen: naast oppervlakkige beschermingen schermt de barriere ook de onderliggende lagen af. Zo blijven structuur van collageen en elastine beschermt tegen afbraak, worden gevoelige zenuwuiteinden en bloedvaten beter afgeschermd van prikkels.

Een gezonde huidbarrière is dus heel belangrijk voor zowel het uiterlijk als de werking van je huid. Het draagt bij aan een gladde, egale en stralende huid en zorgt voor minder gevoeligheid zoals roodheid, jeuk en eczeem. Daarnaast zorgt het voor een betere opname en effectiviteit van huidverzorgingsproducten.

Oorzaken van beschadiging van de huidbarrière

Er zijn verschillende factoren die de huidbarriere kunnen beschadigen of uit balans brengen.

1. Overmatig reinigen

Eén van de meestvoorkomende boosdoeners is té agressieve reiniging van de huid. Regelmatig contact met water (vooral heet water) en uitdrogende zepen of cleansers met een hoge pH kan de huidvetten wegwassen.

Vette huid
Mensen met een vette huid maken het vaak erger door agressieve ontvettingsmiddelen te gebruiken, bijvoorbeeld een hoog percentage alcohol, zeep of zuur). Zo lopen ze sneller risico op beschadiging van de huidbarrière. Ook voor de vette huid geldt dus: mild reinigen en bescherm je huid!

Droge/ gevoelige huid
Een droge of gevoelige huid is van nature kwetsbaarder en verdraagt aggressieve reinigers nog slechter waardoor een geïrriteerde, schilferende en trekkerige huid kan ontstaan.

2. Overmatig exfoliëren

Peelings en scrubs kunnen bij juist gebruik de huidtextuur verbeteren, maar te vaak of te intens exfoliëren (met sterke zuren, scrubkorrels of exfoliërende apparaten) beschadigt de hoornlaag. Het verwijdert te veel van de beschermende cellagen en lipiden, waardoor de barrière “dunner” wordt en minder goed werkt.

3. Gebruik van irriterende cosmetica of behandelingen.

Producten met alcohol, parfum, SLS (sodium lauryl sulfate) of synthetsische geurstoffen kunnen de huidbarrière ontregelen. Ook bepaalde actieve stoffen in hoge concentraties (zoals retinoïden, benzoylperoxide of sterk geconcentreerde fruitzuren) kunnen bij overmatig of onjuist gebruik de barrière verzwakken.

Vooral mensen met een vette huid gebruiken regelmatig zulke krachtigemiddelen. Natuurlijk kunnen deze middelen de huid ondersteunen, maar te veel gebruik kan de huid irriteren, uitdrogen en de huidbarrière uit balans brengen.

4. Omgevingsfactoren / UV-straling

Koude lucht en lage luchtvochtigheid (door verwarming bijvoorbeeld) in de winter onttrekken vocht aan de huid en vertragen de aanmaak van huidvetten, wat de barrière verzwakt. Daarom krijgen veel mensen in de winter last van een drogere, schilferige huid. Wind en extreme hitte kunnen de huid ook uitdrogen en beschadigen. Overmatige blootstelling aan zonlicht kan de huidbarriere ook aantast. Zonverbranding is hiervan een extreem voorbeeld: de huid schilfret af, een teken dat de barriere van de huid is aangetast.

5. Huidtype en genetische aanleg

Sommige mensen hebben van nature een minder sterke huidbarrière. Droge huidtypes produceren bijvoorbeeld minder talg en hebben een dunnere lipidenbarrière, waardoor zij sneller vocht verliezen en de huid gemakkelijker uitdroogt

6. Leeftijd

Naarmate we ouder worden, neemt de natuurlijke productie van huidlipiden en natuurlijke hydraterende factoren af. De huidbarrière verliest dus aan kracht en herstelt trager bij schade

7. Leefstijl & hormonen

Voedingstekorten (zoals een tekort aan Vitamine A, D, E of essentiële vetzuren kunen de huidbarriere ook beïnvloeden. Ook chronische stress en hormonale schommelingen (menstruatie, zwangerschap, overgang) verzwakken de huidbarrière en kunnen tot uitdroging en schilfers leiden. Chronische stress verhoogt het hormoon cortisol, wat de huidbarrièrefunctie aantast en het herstel ervan vertraagt.

Wat heeft je huid nodig voor een gezonde barrière?

Een gezonde huidbarrière is essentieel voor een soepele, veerkrachtige huid. Die barrière bestaat voor een groot deel uit lipiden:

• Ceramiden (50%)

• Cholesterol (25%)

• Vrije vetzuren (15%)

Deze vetten vormen een soort beschermende laag die vocht vasthoudt en schadelijke stoffen buiten houdt. Daarnaast zorgen natuurlijke hydraterende stoffen zoals aminozuren, ureum, melkzuur en zouten ervoor dat de huid water kan vasthouden. Zonder deze stoffen droogt de huid uit en wordt ze schilferig en kwetsbaar.

Maar de barrière draait om méér dan vet en vocht alleen.

Hoe versterk je de huidbarrière op natuurlijke wijze?

De huidbarrière is je eerste verdedigingslinie tegen schadelijke invloeden van buitenaf. Het voorkomt vochtverlies en beschermt tegen irriterende stoffen, bacteriën en vervuiling. Als de barrière verzwakt is, kun je last krijgen van droogheid, roodheid, schilfers of een trekkerig gevoel. Gelukkig kun je met de juiste aanpak en ingrediënten veel doen om je huidbarrière te beschermen, herstellen en versterken.

Stap 1: Zachte reiniging

Reinigen doe je zacht, zonder de huidbarrière te verstoren. Zo doe je dat:

• Gebruik een milde reiniger met een lichtzure pH

• Reinigingsolie of -balsem is ideaal: deze reinigt zonder uit te drogen

• Vermijd heet water en agressieve reinigers. Lauwwarm is genoeg en zorgt ervoor dat de huidvetten niet oplossen.

• Douche kort: maximaal 10 minuten met lauw water

• Dep de huid droog in plaats van te wrijven, zo voorkom je beschadiging van de buitenste huidlaag.

• Was niet vaker dan nodig. Eén keer per dag reinigen is meestal voldoende. Te vaak schoonmaken kan de barrière juist verzwakken.

Stap 2: Hydrateren

Na het reinigen is je huid vaak wat droger. Breng direct een hydraterende toner, spray en/of serum aan met:

• Glycerine

• Hyaluronzuur

• Aloe Vera

• D-panthenol

Deze ingrediënten trekken water aan in de huid en bereiden haar voor op verdere verzorging. Een hydraterend serum met hyaluronzuur of panthenol kan ook.

Stap 3: Verzorging: insluiten en herstellen van vocht

Na het aanbrengen van een hydraterende toner is het belangrijk om het vocht vast te houden en de huidbarrière te helpen herstellen. Dit doe je met voedende, verzachtende en barrièreversterkende ingrediënten.

Barrièreversterkende ingrediënten

Deze stoffen werken dieper of stimuleren de eigen barrièrefunctie van de huid.

• Niacinamide (vitamine B3): Versterkt de huidbarrière, vermindert vochtverlies en roodheid.

• Ceramiden (plantaardig verkregen): Essentieel voor de lipidenstructuur in de huid, voorkomt transepidermaal waterverlies (TEWL).

• Panthenol (pro-vitamine B5): Kalmerend en hydraterend, helpt bij huidherstel.

Plantaardige boters (occlusief, vochtvasthoudend):

• Shea boter: Rijk aan vetzuren, ondersteunt huidherstel.

• Cacaoboter: Voedend en beschermend bij droge of gebarsten huid.

• Mangoboter: Licht en verzachtend, rijk aan antioxidanten.

Plantaardige oliën (lipideherstellend):

• Jojobaolie: Lijkt op talg, reguleert en verzacht.

• Amandelolie: Mild, voedend en ideaal voor gevoelige huid.

• Avocado olie: Rijk aan A, D en E, voedt intensief.

• Hennepzaadolie: Perfecte verhouding omega 3 & 6, herstellend.

• Teunisbloemolie / Borage olie: Rijk aan GLA, ideaal bij ontstekingen of droge huid.

• Rice Bran Olie: Bevat natuurlijke ceramiden.

• Granaatappelolie: Stimuleert celvernieuwing en huidherstel.

Plantaardige extracten en CO₂-extracten

Deze zitten vol antioxidanten, kalmeren de huid en helpen indirect bij het versterken van de barrière.

• Calendula CO2 extract: Ondersteunt herstel bij een beschadigde huid.

• Duindoorn CO₂-extract: Rijk aan vetzuren én antioxidanten, stimuleert huidherstel.

• Echinacea extract: Verhoogt weerstand van de huid, ondersteunt barrièrefunctie.