Puur én veilig: waarom conserveermiddelen onmisbaar zijn in natuurlijke skincare.

"Ik wil geen conserveermiddelen in mijn skincare." Dat is wat we heel vaak horen bij onze klantenservice. Maar als je producten maakt met water (zoals crèmes en gels), dan móét je een conserveermiddel gebruiken. Zonder conserveermiddel groeit er binnen no-time schimmel, bacteriën of gisten in je product. Dat is slecht voor je huid en kan zelfs gevaarlijk zijn.

Maar waarom?

Zodra er water in een product zit, geef je bacteriën en schimmels een kans om te groeien. Dat gaat niet alleen ten koste van je product, maar kan ook schadelijk zijn voor je huid. Zelfs als het er nog goed uitziet of ruikt, kunnen er al micro-organismen in zitten die je niet wilt aanbrengen.

Hoe werkt een conserveermiddel nu precies?

Een conserveermiddel verhindert of remt de groei van micro-organismen (zoals bacteriën, schimmels en gisten) in jouw DIY-formule. Zonder conserveermiddel kan een product al binnen een paar dagen of weken besmet raken, vooral als het water bevat. De meeste conserveermiddelen verstoren de werking van bacteriële of schimmelcellen. Dit kan bijvoorbeeld door het aantasten van de celwand, het verstoren van de enzymen, het uitdrogen van de microben of het verzuren van de omgeving. Conserveermiddelen werken niet allemaal even goed tegen alles. Je hebt middelen die vooral bacteriën aanpakken (zoals Leucidal) en anderen die ook goed schimmels en gisten remmen (zoals Greenservative).

Is het echt zo slecht om een conserveermiddel te gebruiken?

Veel mensen denken bij een conserveermiddel meteen aan iets chemisch of ongezonds, maar in werkelijkheid is een conserveermiddel in cosmetica juist essentieel voor de veiligheid van je product én je huid. Zonder conserveermiddel kunnen je producten gaan stinken, schimmelen of zelfs gevaarlijke bacteriën ontwikkelen. En er zijn inmiddels verschillende natuurlijke varianten beschikbaar.

Hoe merk ik dat mijn product niet meer goed is?

Er zijn een aantal tekenen waaraan je kunt zien dat je product niet meer goed is.

Geurverandering: Plotseling zure, rotte, muffe of gefermenteerde geur
Uiterlijke verandering: zoals kleurverandering of daadwerkelijk schimmelplekjes
Consistentie verandering: je product wordt korrelig, sliertig of gelachtig als het dat eerst niet was of gaat schiften.
Huidirritatie: jeuk, roodheid, schilferig of een andere huidirritatie

Merk je dit? Dan is je product waarschijnlijk niet goed geconserveerd en kun je het product het beste weggooien!

Wat zijn natuurlijke conserveermiddelen?

Er bestaan een aantal veilige conserveermiddelen die natuurlijk zijn of door COSMOS zijn goedgekeurd voor gebruik in natuurlijke cosmetica. We zetten ze hier voor je op een rijtje:

Preservative 1388 Eco bestaat uit Glycerine, Water, Natriumlevulinaat en Natriumanisaat. Dit conserveermiddel werkt goed tegen schimmels en bacteriën, maar beperkt tegen schimmels. Als je volledige bescherming zoekt, is het aan te raden om het te combineren met een aanvullend conserveermiddel zoals Preservative Eco. Dit conserveermiddel is heel geschikt voor het conserveren van toners of sprays (100% waterige producten), maar werkt niet in crèmes.

Preservative Eco bestaat uit Benzyl alcohol, Salicylzuur, Gycerine en Sorbinezuur. Dit conserveermiddel biedt een breed spectrum bescherming tegen bacteriën, gisten en schimmels. Je hoeft het daarom niet te combineren met andere conserveermiddelen. Dit maakt het een fijn ingrediënt in veel formules. Let wel op: door het gehalte aan salicylzuur is dit conserveermiddel niet geschikt voor producten die bedoeld zijn voor baby's en kinderen. Preservative Eco heeft een lichte geur (amandelachtig door benzylalcohol), maar deze verdwijnt meestal in de eindformule, zeker bij gebruik van Etherische oliën.

GreenServative bestaat uit Benzoëzuur, Sorbinezuur en Propanediol. Het is een natuurlijk conserveermiddel dat effectief werkt tegen bacteriën, gisten en schimmels. Je hoeft het daarom niet te combineren met andere conserveermiddelen. Het is geschikt voor zowel leave-on als rinse-off producten, zoals crèmes, serums, gels, shampoo en conditioner. Het is daarnaast geschikt voor ieder huidtype.

Leucidal SF Complete is een conserveermiddel op basis van Melkzuurferment, Lactobacillen en Kokos Extract. Werk je met een complex product (zoals crèmes in potten of warme en vochtige bewaaromstandigheden)? Dan is Leucidal niet krachtig genoeg als enige conserveermiddel. Leucidal is heel geschikt voor de meest gevoelige huid.

6 stappen voor het kiezen van het juiste conserveermiddel

Bij het kiezen van een conserveermiddel moet je met een paar cruciale factoren rekening houden. Het is niet zomaar "iets erbij doen", het bepaalt de veiligheid, houdbaarheid en betrouwbaarheid van je product. Hier is waar je echt op moet letten:

1. Bevat je product water?

Zodra er water of een waterige stof in je formule zit (zoals een hydrosol of Aloe Vera Juice), is een conserveermiddel nodig. Alleen olie? Dan volstaat meestal een antioxidant zoals vitamine E.

2. pH-bereik van je formule

Niet elk conserveermiddel werkt in elk pH-bereik. Sommige werken alleen tussen pH 4 en 5, anderen tussen 3 en 8. Als je conserveermiddel buiten z’n bereik zit, is het ineffectief. Test en weet de pH van je eindproduct. We horen vaak van klanten dat ze conserveermiddelen hebben toegevoegd, maar dat het uiteindelijk niet werkte. Dit komt doordat de pH-waarde niet getest wordt. Dit is heel belangrijk! Benieuwd hoe je de pH-waarde kunt testen? Bekijk dan deze video.

3. Type product

Is het een leave-on serum, een dikke crème, een shampoo of een gezichtsspray? Niet elk conserveermiddel werkt goed in elk type formule. Sommige zijn geschikt voor waterige sprays, anderen zijn meer geschikt voor emulsies of gels.

4. Wie gaat het gebruiken?

Maak je producten voor baby’s of kinderen? Dan moet je conserveermiddelen met o.a. salicylzuur vermijden. Kies milde, huidvriendelijke opties die geschikt zijn voor gevoelige huid.

5. Houdbaarheid en gebruik

Hoe meer risico op besmetting, hoe sterker het conserveermiddel moet zijn. Let op: het is belangrijk om in een steriele omgeving te werken, dat je een steriel potje gebruikt en dat je natuurlijk met schone handen in het potje gaat. Voeg altijd het juiste percentage conserveermiddel toe. Te weinig conserveermiddel zal je product niet voldoende beschermen. Gebruik je een recept op onze website? We hebben zorgvuldig gekozen voor een bepaald conserveermiddel. Je kunt dus niet zomaar een conserveermiddel een-op-een vervangen door een ander conserveermiddel. Wanneer je een conserveermiddel kan vervangen kun je dit vinden in de tabel met ingrediënten, door te klikken op 'vervang door alternatief'. Twijfel je? Stuur dan een mailtje naar support@naturalheroes.nl.

6. Persoonlijke voorkeuren en geur

Sommige conserveermiddelen (zoals Preservative Eco) hebben een lichte geur. Houd daar rekening mee bij het formuleren.

Ik gebruik alleen olieproducten, heb ik dan ook iets nodig?

In een product zonder water, dus alleen met olie of boters (zoals een gezichtsolie of balsem zonder water) groeien er geen bacteriën of schimmels. Maar: oliën kunnen oxideren. Dat betekent dat ze ranzig worden en hun werking verliezen.

Daarom voeg je in olieproducten géén conserveermiddel toe, maar wel een antioxidant. Vitamine E of Rozemarijn Antioxidiant vertraagt het oxidatieproces en helpt je oliën langer goed te houden. Voeg 0,5-1% of 0,2%toe.

Ik gebruik mijn producten onder de douche, moet ik een conserveermiddel gebruiken?

Producten die in aanraking komen met water, bijvoorbeeld wanneer je ze gebruikt of bewaard in de douche, moeten ook een conserveermiddel bevatten! Ook als ze niet uit waterige ingrediënten bestaan. Denk bijvoorbeeld aan Haarmaskers, conditioners of scrubs. Zodra er water bij komt, is de kans op schimmel en bacteriegroei groot.

DIY-tijd! Recepten om zelf te maken